Een hoek af

Hebben jullie ooit tegen jullie kind gezegd: “Niet teveel je best doen.”? Ik wel dus, en iedereen zou dat wel af en toe eens moeten doen. Dat is gezond.

Sommige mensen overdrijven wel eens in hun best doen, en meestal zijn deze mensen te goed voor deze wereld, want als je niet oppast doe je daarmee jezelf tekort. En mijn zoon is zo iemand, dus probeer ik dat te voorkomen, al weet ik zeer goed, dat de aard van het beestje een beetje doorgegeven is.

Ik heb mij er ook al vaak aan bezondigd, en ouder worden betekent niet altijd wijzer worden, dus af en toe zit ik weer over de schreef te gaan, en daarom herken ik het ook zo goed bij anderen, en maakt het mij bezorgd.

Misschien zou er men in een tijd waarin elke gedragsvorm een etiket krijgt wel een naam kunnen aan geven, maar het is gewoon karakterieel, en daar wordt je grotendeels mee geboren en geef je dus ook door.

En als we elk mens een ziekte-etiket gaan opplakken, gaat iedereen denken dat je er niets kan aan doen, en dat is dus wel zo. Een mens kan veranderen, op voorwaarde dat die dat zelf wilt. Aan jezelf kan je werken, levenslang, als je genoeg zelfkennis hebt, je eigen gebruiksaanwijzing kent, en eerlijk genoeg bent met jezelf.

Maar ook daarbij niet teveel je best doen, want de interessantste mensen zijn nog altijd degene met een serieuze hoek af!

Menselijkheid

Waarom heeft de ene het wel en de andere niet, de “drive” om dingen te veranderen en rechtvaardiger te maken?

Ik heb het al gezegd, onverschilligheid is dodelijk, maar die drang om het juiste te willen doen ook. Want je loopt tegen zoveel muren, je ondervindt zoveel tegenstand, dat het je emotioneel uitput.

Ze noemen je een idealist, een perfectionist, ze zeggen dat je overdrijft en je bij de dingen moet neerleggen. “Loslaten” is het modewoord.

En dat doen de meeste ook, elkaar loslaten, niet meer omkijken, je voeten eraan vegen, en eens een goei pint gaan drinken. Tot de dag dat hen iets overkomt, dan helpt die pint niet meer, en hoor je ze zagen en klagen tot op de maan.

Gelukkig zijn er dan die anderen, die onnozelaars die blijven geloven in een betere en vooral rechtvaardiger wereld, en die wel reageren op een kreet om hulp.

Menselijkheid is geen idealisme of perfectionisme, maar empathie en de drang om het juiste te doen.

De ziel

Verkoop nooit je ziel, zeg ik dikwijls, en daarmee bedoel ik dan, blijf vooral altijd en overal jezelf, blijf trouw aan wat je doet en waarin je gelooft.

Ik vind je lichaam verkopen veel minder erg dan je ziel verkopen, en er zijn er veel meer van het laatste dan het eerste, en men stoort zich ook veel minder aan het laatste dan aan het eerste.

Daarom doe ik ook nooit mee aan wedstrijden al heeft men mij al dikwijls gezegd dat ik dat eens moet doen, met mijn poëzie. Maar wat betekent een prijs uiteindelijk? Vaak is die niet echt relevant voor wat je doet, en meestal zit er o.a. ook één of andere politieke of filosofische overtuiging aan vast, die je in een bepaald hoekje duwt. Dus neen, bedankt, van “mijn ziel” blijft iedereen af!

De ziel

De ziel is in diepste wezen zielig. Op ieders lip slaagt zij
er maar niet in substantie te verwerven.
Begrensd door ene begrip dat loos is, zonder materie
is zij niet meer dan het woord dat haar benoemt
zielsveel, met hart en ziel, zieltogend: niets dan taal.

Daarom raakt dit gedicht aan niets en
slaat bij iedere regel de plank steeds verder mis.
Toch wil ik haar niet missen: meer dan
de som der delen waaruit zij bestaat
verspreid in de oplichtende banen van het brein

Op de monitor van de intensive care
zien wij haar ten slotte wegvluchten in een punt.
Wat achterblijft: het zielloos lichaam
en de zekerheid dat iets verdwenen is
dat niet bestaan kon maar er toch was.

J.Bernlef