Het lijkt alsof alles wat slecht en lelijk is in België, alleen door Vlamingen werd voortgebracht
De Morgen -Tinneke Beeckman – 19.08.2019
In zijn startnota voor de vorming van een Vlaamse regering vermeldt Bart De Wever het idee van een Vlaamse canon. Nederland stelde er al jaren geleden één op voor het geschiedenisonderwijs. Het regende meteen negatieve reacties. Ironisch genoeg illustreerden die vooral dat zo’n canon best nuttig kan zijn.
Zo noteerde Bernard Dewulf geërgerd dat we geen schoonheid uit het verleden moeten bezingen, maar huilen over de tien procent armoede in Vlaanderen vandaag de dag. Dewulf speelt met de door De Wever geciteerde liedregel “’t Zijn weiden als wiegende zeeën”. De argeloze lezer zou in het zinnetje een argument voor een betonstop kunnen lezen, die helaas niet in de nota staat, maar dat is bijzaak. Zolang de armoede niet helemaal is weggewerkt, wil Dewulf niet meezingen.
Van Kulderzipken tot het broodje martino: een alternatieve Vlaamse canon
Hij heeft gelijk dat elke procent armoede er een te veel is. Maar hij vergeet dat de geschiedenis de gestage inkrimping van de armoede vertelt. De Vlaamse ellende in de negentiende eeuw is vandaag de dag nauwelijks voorstelbaar. Met armoede werd in grote mate komaf gemaakt door politieke en sociale bewegingen; door priester Daens of door de Vlaamse Socialistische Partij rond de Gentse coöperatieve de Vooruit (ook in samenwerking met de Belgische Werkliedenpartij).
Schaduwkanten
Deze verhalen tonen wat mogelijk is als mensen zich verenigen en solidariteit vooropstellen. Geschiedenis gaat ook over de kwetsbaarheid, de inspanning, de moed van vorige generaties. Jonge mensen zouden er de kracht uit kunnen putten om die laatste resten armoede weg te werken.
Een ander voorbeeld: commentator Mohamed Ouaamari vraagt zich terecht af of minder fraaie momenten uit de geschiedenis aan bod mogen komen. Natuurlijk gaat geschiedenis ook over schaduwkanten. Maar Ouaamari wil weten “of jongeren en nieuwkomers evengoed de naam van Léon Degrelle uit het hoofd moeten leren”.
Daarmee lijkt hij er zo op gebrand Vlaanderen in verband te brengen met collaboratie en verraad, dat hij iemand vermeldt die geen Vlaming is. De Franstalige Degrelle richtte de fascistische partij Rex op, en leidde tijdens de Tweede Wereldoorlog een ‘Waals legioen’ onder bevel van de Waffen SS.
Zo diep zit de beschuldigende reflex tegen Vlaanderen, dat het lijkt alsof alles wat slecht en lelijk is in België, alleen door Vlamingen werd voortgebracht. Dus ja, een degelijke kennis van de Vlaamse en Belgische geschiedenis is nodig.
Heel wat commentatoren schieten het idee van een canon meteen af. Misschien is uitgerekend dat wel erg Vlaams: er zo moeizaam in slagen iets constructiefs te formuleren over de regio en de gemeenschap waarvan ze – zelfs tegen wil en dank – deel uitmaken, uit vrees in de foute hoek te belanden. Erg jammer.
Tinneke Beeckman
Filosofe en auteur