Waarom je los van de ander, zelf je koers moet bepalen
Brainwash – Eva Meijer

In Brainwash Zomerradio van Human vertellen denkers over een boek, muzieknummer, of film die hun leven veranderd heeft. Hierboven te beluisteren. Muzikant en filosoof Eva Meijer leerde van zangeres Kate Bush hoe ze haar eigen koers kan bepalen.
Hounds of Love van Kate Bush heeft op verschillende momenten in mijn leven een belangrijke rol gespeeld. Toen ik in de pubertijd was en toen ik zelf platen ging opnemen heb ik er veel naar geluisterd. Kate Bush verlegt steeds grenzen en zoekt nieuwe dingen op. Dat is een inspiratie geweest.

Ik ben muzikant en kunstenaar, en daarnaast ben ik romanschrijver en filosoof. Het eerste wat ik maakte, waren liedjes. Ik luisterde veel naar vrouwelijke singer-songwriters en ik leerde dat het waarde heeft om niet mee te deinen op het ritme van de tijd of voort te borduren op wat er al ligt, maar dat het wezenlijk is je eigen pad te volgen. De grenzen op te zoeken van het bestaande.

Bij Kate Bush kan je dat goed zien. Zij heeft op verschillende momenten in de tijd heel toegankelijke muziek gemaakt, maar ook de grenzen opgezocht van het experiment, binnen de vorm die ze koos. Hounds of Love heeft een eighties geluid vanwege de ritmes die ze kiest, maar op haar latere platen gebruikt ze elektronische muziek en buitengeluiden, zoals fluitende vogels, om haar melodieën doorheen te vlechten. Ze gaat niet stilzitten en denkt: ‘Dit is de plaat waar ik mee doorgebroken ben, dit is mijn geluid, en die truc blijf ik verder herhalen’, maar ze kijkt steeds verder: ‘Wat kan ik nog meer doen?’

Dat gaat over een bepaalde houding naar de wereld, en over eigenwijs zijn. Mijn filosofische werk ging de afgelopen jaren voornamelijk over dieren. Zodra je over dieren en taal, of dieren en rechten praat, schiet de helft van het publiek in de weerstand, omdat ze denken: ‘Oh, nu mag ik geen vlees meer eten.’ Dat is natuurlijk ook zo, maar dat is niet mijn boodschap. Mensen voelen zich snel aangetast in hun persoonlijke ruimte zodra het over dieren en rechtvaardigheid gaat. Dat is vreemd als je erover nadenkt, want degenen die écht aangetast worden in hun persoonlijke ruimte, zijn de dieren zelf, die door mensen gehouden worden om te worden opgegeten.

Mensen vinden het lastig te begrijpen dat mensen ook dieren zijn, dat we niet boven dieren staan, dat we deel uitmaken van dezelfde klasse en dat we een wereld delen met elkaar. Het gaat niet om het opzoeken van de grenzen, maar om zelf kritisch blijven nadenken. En dat dat je kompas is. Filosofie gaat over kijken naar de status quo, en je daar kritisch toe verhouden. Daar kan je dan vervolgens over oordelen. Het gaat juist over niet vooringenomen zijn. Ik zou ook liever willen dat dieren geen last hadden van hun gevangenschap en dood, want dat zou een hoop lijden besparen. Maar dat is nu eenmaal zo, en dat is een vervelende realiteit waar wij als mensen iets mee moeten.

Het werk van Kate Bush gaat voor mij ook over vertrouwen hebben in je eigen stem, in de breedste zin van het woord. Toen ik begon met liedjes schrijven, was ik heel zenuwachtig als ik moest optreden. Met bibberende handen speelde ik op mijn gitaar. Dan doe je dat vijf, of tien keer, en dan is het over. Wat ik meteen begreep, was dat de enige waarheid die ik op zo’n moment kan vertellen, mijn eigen waarheid was. Op het podium moet je de waarheid vertellen, want anders val je door de mand, is het niet echt wat je doet, en kan je geen verbinding creëren met je publiek. Maken en kunst gaan altijd over contact maken. Ik begreep al gauw dat mijn stem het enige was dat ik had, en waar ik op kon vertrouwen.

Als je dingen maakt in het publieke domein, heeft iedereen daar een mening over. Als je boeken schrijft, worden er recensies over je geschreven. Maar iedereen schrijft iets anders, omdat ze iets anders uit je werk halen, dus het is feitelijk al niet eens mogelijk om op je publiek te schrijven. En het is ook niet wenselijk. Het gaat erom dat je zelf je koers bepaalt. Dat is iets wat Kate Bush heel duidelijk doet. Los van wat anderen van haar verwachten, komt ze ineens met een heel ander soort geluid. Omdat zij op dat moment denkt: ‘Dit is belangrijk, dit is het verhaal dat ik moet vertellen.’