‘Toekomstige moeder én vader moeten levensstijl drie maanden voor de zwangerschap aanpassen’
De Morgen – Pieter Dumon- 09.09.2019
Koppels met een kinderwens moeten op tijd hun levensstijl aanpassen, zegt Lode Godderis, hoogleraar aan het Centrum Omgeving en Gezondheid van de KU Leuven. ‘Zowel de toekomstige moeder als de toekomstige vader kan drie maanden voor de zwangerschap maar beter niet meer roken, geen alcohol meer drinken en contact met bepaalde toxische stoffen vermijden.’
Waarom wilt u het verbod op alcohol, sigaretten en andere schadelijke stoffen graag uitgebreid zien?
“Dat roken en alcohol drinken tijdens een zwangerschap geen goed idee is, weet ondertussen iedereen. Alleen merken veel vrouwen pas na vijf à zes weken dat ze zwanger zijn. Terwijl net in de eerste paar weken van zo’n zwangerschap de aanzet wordt gegeven voor de vorming van de meeste organen. Een cruciale periode dus, waarin er vaak toch nog contact is met schadelijke stoffen allerhande. Met alle gevolgen van dien. Contact met sigarettenrook, bijvoorbeeld, leidt niet alleen tot een lager geboortegewicht, het kan bij het kind ook astma of zelfs kanker veroorzaken.”
Waarom is het ook voor de aanstaande vader een goed idee om zijn levensstijl aan te passen?
“De aanmaak van spermatozoïden duurt ongeveer drie maanden. Als je als man in die periode in contact komt met schadelijke stoffen, heeft dat niet alleen een nefast effect op de kwaliteit van je sperma, maar ook op het genetisch materiaal dat je doorgeeft. Wat op zijn beurt dan weer tot gezondheidsproblemen bij de baby kan leiden.”
Moet die vader ook tijdens de zwangerschap op zijn levensstijl blijven letten?
“Dat kan natuurlijk nooit kwaad, maar in principe is op dat moment zijn bijdrage al geleverd. De levensstijl van de toekomstige vader heeft dan geen impact meer op de baby. Met roken als enige uitzondering natuurlijk, want ook passief roken is uitermate schadelijk voor moeder en kind.”
Behalve alcohol en sigaretten zijn ook zogenaamde reprotoxische stoffen te vermijden, zegt u. Over wat voor stoffen hebben we het dan?
“Een aantal pesticiden valt daaronder. Ook zware metalen behoren daarbij, en een aantal oplosmiddelen. Het zijn zaken waarmee vooral mensen die in de land- en tuinbouw werken in contact komen, maar bijvoorbeeld ook werknemers in de chemische sector en de metaalindustrie en bepaalde verpleegkundigen en apothekers.”
Moeten die mensen dan stoppen met werken zodra ze aan gezinsuitbreiding denken?
“Dat is praktisch erg moeilijk, vrees ik. Het kan soms lang duren voor die plannen effectief tot een zwangerschap leiden. Het kan niet de bedoeling zijn dat mensen jarenlang thuiszitten.”
Wat moeten ze dan wel doen?
“We kunnen hen alleen aanraden zoveel mogelijk voorzorgsmaatregelen te nemen. Probeer je goed te beschermen. Draag bijvoorbeeld de juiste handschoenen als je met dat soort stoffen werkt, en probeer de blootstelling eraan tot een minimum te beperken.”
Eén op de zes koppels met een kinderwens heeft het moeilijk om zwanger te raken. Kan de gezondere levensstijl waar u op aandringt dat verhelpen?
“Dat valt moeilijk te zeggen. De fertiliteitsproblemen waar we nu massaal mee worstelen hangen vooral samen met de steeds latere leeftijd waarop met kinderen wordt begonnen. Leeftijd heeft gewoon een heel negatieve impact op fertiliteit. Maar een gezondere levensstijl voor en tijdens de zwangerschap levert sowieso wel gezondere baby’s op.”