‘Becoming Astrid’ is een feministisch statement. 
Pernille Fischer Christensen maakte een film over de jonge jaren van Astrid Lindgren
Het tragische geheim van Astrid Lindgren

DE STANDAARD – 18.12.2018 – Jeroen Struys

’s Werelds beroemdste kinderboekenschrijfster torste een beladen geheim. De Zweeds-Deense film ‘Becoming Astrid’ vertelt hoe Astrid Lindgren haar zoon moest afstaan aan een pleeggezin.

Op 21 november 1926 zat een Zweeds meisje van 19 jaar op een ferry van Stockholm naar Kopenhagen. Ze was zwanger van een veel oudere man, die verwikkeld zat in een vechtscheiding. Het Deense Rigshospitalet was het enige ziekenhuis waar ze kon bevallen in het geheim. Haar pasgeboren zoon stond ze af aan een pleeggezin; pas drie jaar later zou ze Lars mee naar huis kunnen nemen. Het eenzame meisje heette toen nog Astrid Ericsson, maar zou later als Astrid Lindgren een van ’s werelds meest geliefde auteurs worden.

De Deense regisseuse Pernille Fischer Christensen maakte er een film over: Becoming Astrid (Unga Astrid). Zij groeide net als Astrid Lindgren op in het bucolische Smaland in Zweden. ‘Astrid Lindgren was als een goeroe bij ons thuis. Het waren meer dan verhaaltjes voor het slapengaan: ik herinner me nog levendige discussies over haar boeken, die gaan over ernstige dingen, zoals leven na de dood.’

Maar zelfs voor haar kwam ­deze biografische periode als een complete verrassing. ‘Op een dag zie ik een foto in een Deense krant van de jonge Astrid met kleine Lasse op de arm. Het onderschrift vermeldde dat ze op een boulevard in Kopenhagen stond, niet ver van waar mijn grootvader ooit een zaak had. Ik geraakte gefascineerd. Wat is het verhaal van deze jongen? Vijf jaar lang heb ik me in research verdiept.’

Te intiem

Niet iedereen is even gelukkig met de film. Lars Lindgren overleed al op 60-jarige leeftijd, zestien jaar voor zijn moeder. Maar er kwam kritiek van Astrid Lindgrens dochter, voor wie ze ooit Pippi Langkous had bedacht. De 84-jarige Karin Nyman stelde dat haar moeder nooit zou hebben goedgekeurd dat er een film werd gemaakt over wat ze altijd privé heeft gehouden. Ze heeft bovendien een punt als ze stelt dat biopics over mannen als Winston Churchill of Björn Borg gaan over hun verwezenlijkingen in plaats van hun intieme leven.

Voor de regisseuse ligt echter in die persoonlijke gebeurtenis de motor van Lindgrens oeuvre besloten. ‘Ze werd geboren als een artiest, maar het is in die tragische periode dat ze schrijfster werd. Zelf zei ze ooit dat ze hoe dan ook schrijfster zou zijn geworden, maar dat ze nooit zo’n beroemde schrijfster zou zijn geworden zonder het voorval met Lasse.’

‘Als je haar boeken leest, herken je een leitmotiv: al die kinderen die gescheiden leven van hun ouders, of het nu gaat om Pippi of de gebroeders Leeuwenhart. Ze had ook een terugkerende nachtmerrie over een kind dat op haar deur aanklopte en uitriep: “Ik heb niemand om mij te helpen”. Het was een heel traumatische ervaring om haar kind achter te laten.’

‘Dat in die periode veel Zweedse vrouwen stiekem kwamen bevallen in Denemarken, is amper bekend in Denemarken. Dat is omdat de geschiedenis van vrouwen te weinig bekend is. Dus ik dacht: laten we daar wat aan doen. Maar de business werkt ­tegen. Er was een financierder die me vlakaf zei dat de film zou floppen omdat hij gaat over moederschap. Wat? Dat is toch net supercommercieel? Ik denk dat er ­weinig onderwerpen universeler en grootser zijn dan moederschap. Er liggen nog zoveel ver­halen voor het rapen.’

Twee maal drie is vier

Een nieuw talent aan de Scandinavische ­horizon: Alba August, dochter van regisseur Bille August (Pelle de veroveraar) en Pernilla August, een van Ingmar Bergmans favoriete actrices. Met ontwapenende eerlijkheid speelt zij de jonge Astrid Lindgren, en hoe die afscheid nam van een idyllische kindertijd toen ze zwanger bleek van haar eerste werkgever. De uitgever van het lokale krantje was verwikkeld in een echtscheiding, en dus ontvluchtte Lindgren het Zweedse platteland richting Stockholm. In haar eentje ging ze stiekem bevallen in Kopen­hagen, om er haar kind af te staan.
Het breekt je hart, en dat is te danken aan regisseuse Pernille Fischer Christensen. De film is een feministisch statement op zich: de schrijfster van Pippi Langkous moest in haar eigen ­leven strijden voor haar ­vrijheid als meisje en vrouw – en betaalde daar een dure prijs voor. Maar in plaats van boodschappen erin te rammen, laat ze het verhaal voor zich spreken. Becoming Astrid is een must voor iedereen die van Pippi Langkous houdt en vooral voor al de rest.

FILM: Becoming Astrid Van: Pernille Fischer Christensen Met: Alba August, Trine Dyrholm