Leonardo da Vinci had ADHD

Een neuroloog verklaart de vele onafgewerkte kunstwerken en enorme creativiteit van Leonardo da Vinci.
De meest moderne van de grote kunstenaars had ook een erg ‘moderne’ ziekte. Neuropsychiater Marco Catani (King’s College London) komt met bewijs dat Leonardo da Vinci ADHD had. ‘Hopelijk helpt die ontdekking om het stigma weg te werken.’

“De meester van het onvoltooide”, zo wordt schilder, beeldhouwer en uitvinder Da Vinci ook wel genoemd. Want hoewel briljant, liet de maker van Mona Lisa ongeveer een kwart van zijn schilderijen onaf, tot woede van zijn opdrachtgevers, onder wie paus Leo X. Aan het schilderij Aanbidding der wijzen werkte Da Vinci bijvoorbeeld zeven maanden, waarna hij ermee ophield.

Vijf eeuwen na zijn dood schrijft neuroloog en psychiater Catani nu in vakblad BRAIN dat Da Vinci’s permanente uitstelgedrag en uitzonderlijke creativiteit zeer wellicht te wijten zijn aan ADHD. “Hoewel je onmogelijk een hersenscan kan maken van iemand die 500 jaar geleden leefde, weet ik zeker dat ADHD de meest overtuigende en plausibele verklaring is voor Leonardo’s problemen met werk afmaken”, zegt Catani.

Slechte reputatie

Hij hanteert drie soorten bewijsmateriaal: Da Vinci’s eigen schrijfsels, materiaal van biografen en getuigenissen van tijdgenoten. Uit biografische gegevens blijkt bijvoorbeeld dat de Italiaanse meester als kind al steeds bezig was, van de ene naar de andere activiteit sprong en erg weinig sliep. Tegen het einde van zijn leven had hij zo’n slechte reputatie in Italië omdat hij zo weinig afwerkte, dat hij naar Frankrijk verkaste.

“Hij klaagde ook zelf over zijn onrust”, zegt Catani. “Aan het einde van zijn leven zei hij dat hij had gefaald omdat hij zoveel niet afgemaakt had. Dat lage zelfvertrouwen doet me aan mijn ADHD-patiënten denken”, zegt Catani. Er zijn ook neurologische aanwijzingen. “Uit zijn manuscripten leren we dat hij zeer wellicht linkshandig en dyslectisch was en dat taal dominant was in zijn rechterhersenhelft, allemaal kenmerken die typisch zijn voor ADHD.”

Beroerte

Dat van die hersenhelft concludeert Catani uit het feit dat de kunstenaar zijn rechterhand niet meer goed kon gebruiken na een beroerte. “Dat wijst op een beroerte in de linkerhersenhelft en normaal gezien raakt dan je taalvermogen aangetast, maar dat was bij hem niet zo. Dat wijst op dominante taligheid rechts”, stelt de expert.

Catani benadrukt dat ook de combinatie van die eeuwige rusteloosheid en de gulzige nieuwsgierigheid voor zeer veel onderwerpen typerend is. “Zo’n dwalende geest leidt ook tot grote creativiteit. Hij was erg goed in feestjes organiseren omdat je dat niet kunt uitstellen. Ik zie in hem het bewijs dat het een grote misvatting is dat ADHD iets te maken zou hebben met mindere intelligentie. Eigenlijk leek hij erg op de mens nu: altijd op zoek naar nieuwe inspiratie, niet in staat ergens lang de aandacht bij te houden. Maar ook dat kan dus schitterend en baanbrekend werk opleveren.”

Bron: DE MORGEN – 24.05.2019

Ik herken mezelf in dit artikel. Op school noemde men mij een bezige bij. Werd ik nu geboren zou men mij misschien een ADHD etiket opplakken.

Ik ben ook linkshandig en vaak rusteloos. Wat creativiteit betreft heb ik mezelf opgelegd om elke tien jaar van “hobby” te veranderen. Of taal nu in mijn linker of rechter hersenhelft zit dat weet ik niet, maar taal is wel dominant  aanwezig in mijn leven. En wat die onafgewerkte werken betreft, in het leven is nooit iets helemaal af…