Gisterenavond was het de laatste Zomergasten van 2019, het Nederlandse VPRO programma dat voor mij de zomer altijd goed maakt. Dit keer was de Belg Ivo van Hove te gast.
Ik heb gisteren met een half oog gekeken en met maar één oor geluisterd omdat David en Audrey op bezoek waren, maar het programma is opgenomen en ik kan het nog eens bekijken, en dat ga ik zeker doen, want Ivo van Hove was een verrassing voor mij, en dat zeker in positieve zin. Hij heeft heel wijze dingen gezegd en is een zeer integere persoonlijkheid. Heel wat anders dan die andere “grote” kunstenaars zoals Fabre en Delvoye!
Voor Ivo van Hove begon het met Bambi
De Standaard – Filip Tielens – 02.09.2019
Zelfs als Ivo van Hove, de gevierde theater- en operaregisseur uit Kwaadmechelen maar met de wereld aan zijn voeten, zich drie uur lang laat ondervragen in Zomergasten, houdt hij de regie van de avond strak in handen. Niet op dominante, arrogante manier, maar als wijze en innemende verteller die helder en meeslepend zijn gedachten verwoordt.
Presentatrice Janine Abbring was zichtbaar zenuwachtig voor haar laatste en meest bekende Zomergast. Het eerste uur leek ze beurtelings de kluts kwijt, struikelde ze over haar woorden of staarde ze van Hove verliefd aan. De start van een vreemde, maar memorabele tv-avond.
Het begon bij Bambi. ‘Dit is de macht van kunst’, oreerde van Hove, omdat Disney de dood van Bambis moeder buiten beeld hield. ‘Het niet tonen is vaak gruwelijker dan het tonen. Het achterhouden van informatie is het belangrijkste wapen dat je hebt.’
De show meanderde langs van Hoves visie op kunst, maar vooral langs vele voorbeelden van rouw, dood en afscheid. Van de vlucht uit zijn geboortedorp tot de dood van zijn moeder, via filmbeelden over de concentratiekampen in Dachau, de rouwstoet na rampvlucht MH17 en de zwanenzang van Bowie: een luchtige avond werd het niet.
Maar dood en liefde, eros en thanatos lagen dicht bij elkaar. Een van de meest ontroerende passages ging over de schoolvriend van van Hove die op zestienjarige leeftijd verongelukte. ‘Of die jongen wist dat jij verliefd was op hem?’, vroeg Abbring. ‘Weten doe ik het niet, maar ik voelde van wel’, reageert van Hove, die daarna een jaar lang eenzaam rouwde.
Van Hove verraste met zijn filmkeuzes – zo zagen we niets uit zijn succesproducties. Maar met een docu over Metallica (wie had gedacht dat van Hove fan was?!) vertelde hij over work-life-balance. Van Hove, die zelf monomaan van het ene naar het andere project hopt, heeft moeten leren dat mensen een leven hebben buiten zijn gezelschap ITA, gaf hij toe.
We leerden dat hij een fobie heeft voor alle dieren. Dat seksualiteit overschat wordt in een relatie. En dat geheimen nodig zijn voor goede kunst, maar ook in de liefde en het leven – Ivo van Hove mag dan een vlotte verteller zijn, hij is geen open boek. Dat ontlokte twee derde ver frustratie bij Abbring. ‘Je verschuilt je heel erg achter je masker!’, riep ze, tot tweemaal verwijzend naar zijn vroegere bijnaam ‘Iglo van Hove’.
Na die bizarre uitbarsting – Ivo van Hove was gereserveerd, maar zeker genereus – ontdooide Abbring eindelijk. Het einde was het hoogtepunt: een docu over de opnames van Bowies laatste videoclip ‘Lazarus’. Voor het eerst reageerde van Hove niet gevat. Er was alleen stilte en tranen. ‘Ik kan die videoclip niet bekijken. Bowie heeft echt mijn hart gebroken.’
Alle spanningen leken dan ver weg. Van Hove gaf drie uur een boeiende inkijk in zijn ziel. Ook Abbring was overtuigd. ‘Als ik ooit een groot geheim heb, zal ik het jou toevertrouwen’, sloot ze af, opnieuw verliefd.