Actieve bifidus toch niet zo actief: “We moeten dringend voedingsmythes beter counteren”
De Morgen – 10-09-18 – Barbara Debusschere

Probiotica of ‘goede bacteriën’ zoals in speciale drankjes, supplementen of yoghurt hebben geen effect en zijn soms zelfs schadelijk, zo blijkt. “We moeten dringend voedingsmythes beter counteren”, zeggen Vlaamse experts.

Probiotica in drankjes, supplementen of yoghurt zouden je organisme een boost geven en je interne ecosysteem herstellen na een antibioticakuur, en miljoenen mensen vertrouwen daarop.

Maar uit twee onderzoeken in vakblad Cell blijkt nu dat probiotica bij heel wat mensen gewoon weer uit het lichaam verdwijnen via de stoelgang en nul effect hebben. Ook blijkt dat probiotica potentieel schadelijk zijn wanneer je ze neemt na een antibioticakuur. De probiotica verhinderden sterk het herstel. Andere onderzoeken hebben al een verband aangetoond tussen een langdurig verstoord microbioom (geheel van microben) en zwaarlijvigheid, allergieën en ontstekingen.

Probiotica zijn een van de vele voedingshypes die op zeer weinig zijn gebaseerd, klinkt het. “De wetenschap zoekt al sinds de jaren 30 naar wat de positieve effecten zijn en we weten het nog altijd niet”, zegt voedingsdeskundige Patrick Mullie (VUB). “Het is dus vooral een commercieel concept.”Invloedrijke voedingsmythes

– Glutenvrij is beter voor je energiepeil, gewicht, gezondheid
– Ban suiker en eet meer vetten
– Doe regelmatig een vasten- of sappenkuur

Glutenvrij, suikervrij, ontzuren, detoxen, lactosevrij

Maar dat zoveel mensen daar blijven intrappen kan dus schadelijk zijn. Net daarom werken Mullie en andere experts aan een plan om vals voedingsnieuws te bestrijden. “Er verschijnen wekelijks 200 tot 250 nieuwe studies over voeding die door communicatiediensten en snelle media verspreid worden”, zegt professor endocrinologie Christophe Matthys (KU Leuven).

Daarnaast zijn er ook talloze kook- en dieetboeken, programma’s en uiteenlopende websites van overheden, voedingsgoeroes, zelfverklaarde experts en de industrie die ‘voedingswaarheden’ de wereld in sturen. Glutenvrij, suikervrij, ontzuren, detoxen, lactosevrij, alleen eten tussen bepaalde uren: er bestaat een mythe en een bijbehorend dieet over waar miljoenen thuis mee aan de slag gaan. Dat is niet altijd per se ‘gevaarlijk’ maar kan tot extremen, verwarring en obsessies leiden.

“Wij merken regelmatig dat cliënten met eet- en gewichtsproblemen met allerlei informatie komen om bepaalde voedingskeuzes mee te verantwoorden. Het is belangrijk dat die correct is ”, zegt An Vandeputte van Eetexpert.be, het kenniscentrum voor eet- en gewichtsproblemen.

Naar Nederlands voorbeeld

In de lente kwam de Koninklijke Academie voor Geneeskunde al tot die conclusie en ondertussen werkt de ploeg van Gezondheid en Wetenschap eraan. Gezondheid en Wetenschap is een onafhankelijke website van wetenschappers die in opdracht van de Vlaamse Gemeenschap is ontwikkeld door het Centrum voor Evidence-Based Medicine (Cebam). Je leest er artikels die nagaan of een voedingsclaim in de media of een nieuw boek echt klopt. Ongeveer driekwart van ons verwerft kennis over gezondheid via de media en steeds vaker komt er informatie van zelfverklaarde experts die in feite weinig kaas hebben gegeten van de voedingswetenschap.

Tegen eind dit jaar wil Gezondheid en Wetenschap met extra expertise tegen fake gezondheidsnieuws komen. “We voeren nu gesprekken met belangrijke experts”, zegt hoofdredacteur Marleen Finoulst. “Hoe het er dan exact zal uitzien is nog niet helder, maar we mikken op iets zoals het Voedingscentrum in Nederland.”

Dat is daar dé referentiebron. Is er een nieuw dieet dat aanraadt nooit tussen 12 en 17 uur te eten? Dan kunnen media en burgers er snel en helder zien of dat klopt. Om kort op de bal te spelen, is het centrum ook erg aanwezig op sociale media. Gezondheid en Wetenschap brengt wel al stukjes gebaseerd op nieuwsberichten zoals ‘Krijg je echt diabetes van aardappelen?’, maar er moet iets extra’s gebeuren.

De beste wetenschap voor u geïnterpreteerd

Matthys: “Er is vooral nood aan eenduidige informatie die niet alleen meer discussies beslecht, feiten checkt en fouten rechtzet maar die ook, zoals het Voedingscentrum, positieve en praktische informatie geeft en de wetenschap voor de leek interpreteert.”
Wie op de site van het Voedingscentrum bijvoorbeeld leeftijd en geslacht invult, krijgt meteen tientallen weekmenu’s verdeeld in thema’s zoals ‘oosters’ of ‘vegetarisch’ inclusief heldere informatie over porties. Je weet dat die zijn gebaseerd op de beste wetenschap, zonder dat je op eigen houtje je weg moet zoeken tussen de massa aan nieuwtjes over de vele nieuwe voedingsstudies. Binnenkort dus misschien ook bij ons.