Vechtscheidingen

Hoe echtscheidingen kunnen ontsporen: “Hij had een klauwhamer vast. Of je geeft me nog een kans, of ik sla”

Het Nieuwsblad – Thierry Goeman – 12.09.2018

Het drama in Keerbergen, waar een jonge vader omkwam in de vlammen die hij zelf aanstak in het huis van zijn ex, is een zoveelste tragedie in de categorie ‘vechtscheidingen’. Die komen vaker voor dan we denken, zeggen experts. Voornaamste inzet: geld en de kinderen. Meestal blijft het bij pesterijen en verbaal geweld, maar af en toe escaleert het zoals bij Diana (37). “Hij had een klauwhamer vast en had gedronken. Of je geeft me nog een kans, brieste hij, of ik sla.”
Scheiden doet lijden, dat kan ook niet anders. Al slagen veel koppels erin om als volwassenen uit elkaar te gaan en alles netjes te regelen. Maar 1 keer op de 10 draait het uit op een vechtscheiding.“Meestal wanneer één van de twee beslist om de relatie stop te zetten. Omdat er iemand anders in het spel is bijvoorbeeld, en de andere partij op wraak zint. Miserie verzekerd”, klinkt het bij een Limburgs advocatenkantoor dat zo’n 200 echtscheidingen per jaar afhandelt.

“Zelfs al hebben ze elkaar graag gezien, en zelfs al hebben ze samen kinderen, dan nog kunnen mensen elkaar behoorlijk het bloed van onder de nagels pesten. Of erger”, klinkt het.

Diana (37) weet ervan mee te spreken. Zij was de driftbuien van haar man beu en leerde iemand anders kennen. “Toen ik mijn ex verteld had dat ik bij hem wegging, dreigde hij me enkele dagen later de kop in te slaan. Gelukkig kwam mijn zoontje binnen en is hij vertrokken. Maar het heeft echt niet veel gescheeld. Maandenlang heb ik met de daver op het lijf gelopen. Hij negeerde zelfs het verbod dat de rechter hem oplegde om in mijn straat of de omgeving van mijn werk te komen. Hij moest en hij zou me krijgen. De politie heeft hier vaak gestaan. Dat heeft geduurd tot hij een nieuwe vriendin had.”

Pesterijen tot fysiek geweld

“De perfecte scheiding bestaat niet. Anders zouden mensen niet uit elkaar gaan”, zegt een echtscheidingsrechter aan de Brusselse balie. “Sommigen mensen handelen alles als volwassenen af, met wederzijds respect voor elkaar. Soms verschijnen hier koppels van wie je denkt: waarom gaan die nu uit elkaar. Helaas zijn er ook andere gevallen. Met pesterijen, maar ook zwaar fysiek geweld.”

Het drama in Keerbergen, dinsdag, was al het zoveelste dit jaar in het kader van een echtscheiding. In maart stak een 67-jarige man zijn ex dood, op de stoep van de rechtbank in Veurne. De echtscheidingspapieren waren net ondertekend. Vorige week nog doodde een man uit Lanaken zijn 55-jarige partner. De marktkraamster wilde scheiden en had al iets gehuurd. Dat deed bij haar partner de stoppen doorslaan.
“Als ik ze niet kan krijgen, dan niemand”, is vaak de achterliggende oorzaak van dergelijk blind geweld, zeggen advocaten.

“Gelukkig blijven zulke zware feiten de uitzondering”, zegt Dimitri Mortelmans. Hij is hoogleraar aan de Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen van de Universiteit Antwerpen en deed onderzoek naar echtscheidingen.

Doosje Kleenex op bureau

“In België scheiden jaarlijks 24.000 tot 25.000 koppels. Tien procent daarvan zijn vechtscheidingen. Pesterijen, eindeloze discussies, stalking, en noem maar op. Soms ook geweld. Maar partners die elkaar ombrengen, dat blijft gelukkig uitzonderlijk”, zegt de Leuvense prof.

Een Antwerpse echtscheidingsadvocaat die net als zijn collega’s enkel anoniem wenst te getuigen maakte al van alles mee en weet dat mensen die sterke emoties voelen, erg verschillend kunnen reageren.

“Ik heb op mijn bureau altijd een doosje Kleenex staan. Ja, hier vloeien vaak tranen. En een zeer zeldzame keer ook bloed. Ooit zat hier een koppel voor mij zo hard te ruziën en elkaar te verwijten dat hij plots uithaalde naar zijn vrouw. Zij wilde alleen komen, hij stond erop om mee te komen, want ‘ze vertelde toch alleen maar leugens’. Het gesprek begon vrij normaal over het bezoekrecht voor de kinderen. Maar toen we over geld begonnen, sloeg de sfeer om en begon hij wit weg te trekken van woede. Zij was van rijke komaf en verbaal sterk, hij was een beetje een sukkelaar. Toen hij besefte dat hij het financieel met een pak minder zou moeten doen – gezien de hoge alimentatie die zij eiste – sloegen de stoppen compleet door en gebruikte hij zijn vuisten. Pas nadien besefte hij dat die gekloven lip hem duur zou komen te staan.”

Hoe zorg je ervoor dat een echtscheiding geen vechtscheiding wordt

Geen enkele echtscheiding is vergelijkbaar met een andere. Maar hoe zorg je er nu voor dat een scheiding geen open oorlog wordt? En waar kan je terecht als je er met je partner alleen niet uitgeraakt?

Hoogleraar Dimitri Mortelmans van de Universiteit Antwerpen deed onderzoek naar echtscheidingen en schat dat tien procent van alle scheidingen echte vechtscheidingen zijn. Daarnaast zijn er nog een pak koppels die het elkaar niet gemakkelijk maken door elkaar op allerlei manieren te pesten. En dan zijn er de scheidingen die totaal uit de hand lopen, zoals die in Keerbergen. “Gelukkig komen die maar zelden voor”, zegt Mortelmans.

Waar kunnen mensen die gaan scheiden terecht wanneer ze er zelf niet uitgeraken?
Meer en meer mensen vinden de weg naar echtscheidingsbemiddelaars die koppels begeleiden doorheen het vaak moeilijke en emotionele traject. Onder meer de Centra voor Algemeen Welzijn (CAW) beschikken over een lijst met bemiddelaars waar je terechtkan. Meestal als koppel.

Wat doet een bemiddelaar?

“We bekijken eerst of de relatie nog te redden valt. Is dat niet zo, begeleiden we hen om alles zo correct en sereen mogelijk af te handelen”, zegt echtscheidingsbemiddelaar Isabelle Philips-Decramer uit het West-Vlaamse Damme. “We helpen bij praktische regelingen en bemiddelen bij de regeling voor de kinderen. Vooral moeders hebben het vaak moeilijk met het idee dat ze hun kinderen niet altijd meer bij zich zullen hebben. We kijken met hen hoe zij toch – of wat zij nodig hebben om – de vader de kans kunnen geven zijn vaderrol op te nemen. We gaan ook na of beide partijen voldoende omringd zijn, ondersteuning hebben, bij iemand terechtkunnen. Want dat is heel belangrijk in zo’n scheidingsproces. En we proberen vooral te vermijden dat alles escaleert tot een vechtscheiding.”

Wat als het toch niet lukt om de scheiding op een serene wijze af te handelen?

Dan kan de rechter tussenkomen en tijdelijke maatregelen nemen, voor de kinderen bijvoorbeeld. In afwachting van een definitieve regeling.

En wat als je partner je begint lastig te vallen en te stalken?

“Dan raden wij aan om een klacht in te dienen bij de lokale politie. Als uw partner u bijvoorbeeld stalkt, kan de rechter hem verbieden om nog in een bepaalde straal rond uw woning en/of werkplaats te komen. Doet hij dat toch, kan hij worden opgepakt”, klinkt het bij de politie van Gent.

Kan één van de partners een echtscheiding weigeren?

“Vroeger wel, maar die tijd is voorbij. In België kan je een echtscheiding eenzijdig aanvragen. Je partner zal na een tijdje wel moeten aanvaarden dat het voorbij is. Hij of zij zal zichzelf niet kunnen blijven wijsmaken dat het misschien nog goed komt”, zegt professor Mortelmans.

Zijn mannen vaker de oorzaak van een vechtscheiding dan vrouwen?

“Vrouwen nemen vaker het initiatief om te scheiden. Wanneer ze er hun man dan mee confronteren hebben ze zelf in hun hoofd doorgaans al afscheid genomen. Voor mannen komt dat vaak plots. En dat zorgt wel eens voor heftige emoties”, zegt Mortelmans.

Waar gaan de meeste discussies over bij een scheiding?

“Geld en kinderen. Hoeveel moet de ene betalen aan de andere? En wie krijgt wanneer de kinderen? Iedereen probeert het onderste uit de kan te halen en gebruikt daar alle middelen voor. Vooral het onrechtvaardigheidsgevoel maakt mensen boos. Als ze het gevoel hebben dat hen onrecht wordt aangedaan. Als de rechter daar, op basis van de elementen waarover hij beschikt, in meegaat, kan dat mensen op het randje brengen en kan het potje weleens overkoken”, zegt de Antwerps prof.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *