Als de seks on fire is heb je goud in handen
De Morgen – 08-09-18 – Stijn Van de Voorde

Ik heb in mijn hele leven nog nooit een volwaardig lied geschreven en ik zie het ook niet onmiddellijk gebeuren. Talent en geduld zijn twee essentiële eigenschappen voor ieder succesvol muzikant en ik bezit geen van beide. Een nummer componeren lijkt me veel gedoe, zeker bij bands waarin iedereen een gefundeerde, afwijkende mening heeft.

Een liedjes­tekst schrijven zie ik wel nog als een plezante uitdaging. In tegenstelling tot wat Bob Dylan-fans beweren, ligt de moeilijkheidsgraad bij deze activiteit heel wat lager dan bij het muzikale gedeelte. De meeste muziekliefhebbers luisteren nauwelijks naar wat er precies wordt gezongen. Maak vooral het refreintje voldoende catchy. De strofes spelen nauwelijks een rol. Die wetenschap haalt toch wat druk van de ketel bij de tekst­schrijvers. Geef me de keuze tussen een ongeïnspireerde gitaar­solo of een doldwaze tekst en ik kies resoluut voor het tweede.

Perfecte melodie

Blijkbaar ben ik niet de enige. De perfecte melodie (of vibe) van bepaalde klassiekers doet ons de banaliteit van de tekst vergeten. ‘Smells Like Teen Spirit’ van Nirvana (‘A mulatto, an albino, a mosquito, my libido, Yeah!’), ‘Roses’ van Outkast (‘Yeah, roses really smell like poo-poo-oo’) en dat ene Oasis-nummer (‘And after all, you’re my wonderwall’) zijn slechts enkele van de vele voorbeelden.

Afgelopen week vierde een relatief recent school­voorbeeld zijn tiende verjaardag: ‘Sex on Fire’ van Kings of Leon. Nathan Followill vertelde ooit in een interview dat het oorspronkelijk nooit de bedoeling was om de werktitel te behouden. Het stukje ‘Your sex is on fire, Consumed, With what’s to transpire’ werd tijdens repetities gezongen als een soort van dummy­tekst, in afwachting van sterker materiaal. Dat gebeurde duidelijk niet.

Volgens de legende schreef zanger Caleb Followill het grootste deel van de teksten voor het album Only by the Night onder invloed van pijnstillers die hij op dokters­voorschrift consumeerde na een schouder­operatie. ’s Ochtends werd hij wakker naast een blad papier met mysterieuze liedjes­teksten, waarvan hij zich niet meer herinnerde dat hij ze zelf had geschreven. De band besefte dat de woord­combinaties geen steek hielden, maar uit gemakzucht besloot men de wartaal te behouden. Met historische gevolgen! Tijdens concerten zien de bandleden van Kings of Leon de fans elke avond op de eerste rij bepaald bedenkelijke refreintjes met tranen in de ogen meebrullen. De gedrogeerde onzin neemt – dankzij de muziek die erachter schuilt – plots mythische vormen aan. Dat zegt niet alles over het belang van liedjes­teksten, maar wel heel veel.

Mysterieuze marge

Een goede tekst gaat voor 30 procent over iets en voor 40 procent over niets. De resterende 30 procent vul je aan met poëtische woorden die op het eerste gezicht diepgang creëren, maar in werkelijkheid eerder per toeval in het eindresultaat sukkelden. Dat noem ik de mysterieuze marge. Die heb je nodig om luisteraars niet het gevoel te geven dat ze hun kostbare tijd verspillen aan melodieuze banaliteiten. Op dat gebied verschilt een songtekst van een puur gedicht. De verhoudingen liggen anders. Bij poëzie schrijf je voor 90 procent over niets, maar achteraf hou je vol dat de woorden­soep een alles­omvattende gelaagdheid bevat. Laat de mensen die er (terecht) niets van begrijpen maar geloven dat het aan hen ligt.

Toen John Lennon hoorde dat een leraar Beatles-teksten liet analyseren door zijn leerlingen, schreef hij voor de sport een lied vol wartaal en nonsens­. Toch blijft ‘I Am the Walrus’ een cool nummer. Ik kan me moeilijk identificeren met het hoofd­thema, maar dat maakt in dit concrete geval niet zoveel uit.

In theorie kunnen tekst­schrijvers wel beter rekening houden met inhoudelijke herkenbaarheid. Woorden als ‘knol­selder’ of ‘strijk­ijzer’ doen het traditie­getrouw minder goed dan brede, universele thema’s als ‘liefde’, ‘bedrog’ en ‘seks’.

Laat die seks ook nog eens on fire zijn en je hebt goud in handen. Of toch op zijn minst een anthem dat dronken mensen op zatte avonden graag meebrullen.

We mogen de lat hoog leggen, maar we moeten er altijd voor zorgen dat we er zelf nog aan kunnen.

Het leven is al ingewikkeld genoeg.