Na ‘Voor de Mannen’ is Xavier Taveirne woensdag op Canvas terug met een reeks over eenzaamheid. Hij maakt het taboe bespreekbaar in een reeks portretten van eenzame mensen uit alle generaties, van jongeren tot bejaarden.
“Ik ben iemand die snel opmerkt dat iemand zich niet goed in zijn vel voelt. En ik had het gevoel dat ik heel veel mensen alleen zag rondlopen, ik hoorde ook meer en meer over eenzaamheid praten. Eigenlijk was ik, als ik daar nu op terugkijk, zelf ook eenzaam als puber.
Er is veel schroom om over eenzaamheid te praten. Als iemand de moed vindt om te getuigen, is het minste wat je als interviewer kan doen hem de tijd en ruimte geven om te vertellen. Die verhalen zinderen bij mij echt na. Een getuige die zegt: ‘Ik ben onzichtbaar voor de wereld’. Terwijl daar een hele leuke mevrouw voor me zit. Of een oudere man die zijn vrouw ziet sterven en zegt: ‘Ik ken meer mensen op het kerkhof dan in het dorp’. Dat raakt mij. Nadien bedanken ze me voor het goede gesprek, niet voor het interview. Dat is fijn.
Je hebt het clichébeeld van eenzame mensen in rusthuizen, maar het zit echt overal. Elk geval is anders. Wij gaan de definitie van eenzaamheid niet vastleggen. Als mensen zeggen dat ze eenzaam zijn, dan zijn ze dat ook. Er is de diepgewortelde eenzaamheid waarbij je de hele week niemand ziet. Maar het gaat net zo goed over de tiener die sociaal is, op café gaat, en daarna thuiskomt en denkt: niemand begrijpt mij. Het gaat over nieuw samengestelde gezinnen waarbij je als ouder één week op twee de ‘fabriek’ draaiend houdt, om dan in je kinderloze week te denken: wie of wat ben ik eigenlijk?
We willen eenzaamheid een stem geven, mensen het gevoel geven dat ze gehoord worden. Maar we gaan niet proberen eenzaamheid op te lossen. Veel mensen hebben mij dat ook op het hart gedrukt: ‘Kom alstublieft niet met oplossingen, want als het zo makkelijk was, was ik niet eenzaam’. Natuurlijk hoop ik wel dat het programma iets los zal maken. Dat mensen iets herkennen en zich daardoor minder alleen voelen. Dat de politiek initiatieven neemt of dat we gewoon wat vriendelijker zijn tegen mekaar en vaker een koffietje gaan drinken bij de buurvrouw. Daar hoop je op, maar als ik door dit programma te maken één iemand kan helpen, is dat voor mij eigenlijk al genoeg.”
Vanaf woensdag 20.11.2019 naar ‘Eenzaam’ op Canvas. De reeks is meteen integraal te bekijken bij Canvas op VRT NU.
Uit een onderzoek uit 2018 bleek dat bijna de helft van de Belgen zich eenzaam voelt. Dat er heel wat eenzaamheid heerst in onze samenleving – en zeker niet enkel onder de oudste laag van de bevolking – is duidelijk. Maar vormt die eenzaamheid ook een probleem? Op die #grotevraag antwoordt spoedarts en psychotherapeut Alain Mahjoub enorm overtuigd: “Ja!” Sterker nog, volgens Mahjoub is: “eenzaamheid zelfs wereldwijd doodsoorzaak nummer één.”
Ik geloof dat niet, want iedereen heeft tegenwoordig stress en is gefrustreerd, en dat is zeker niet te wijten aan eenzaamheid, maar eerder aan teveel prikkels van buitenaf. L’enfer c’est les autres, zei Sartre, en daar geloof ik eerder in.
“Ik erger mij constant aan mensen. En hoe langer hoe meer. Niet alleen aan klimaatontkenners en aan jagers, maar ook aan motorrijders die hier komen crossen op de polderwegen met 150 per uur; aan volk op de snelweg dat constant van baanvak verandert zonder te pinken; aan mensen die op een terras een sigaret opsteken en vinden dat je maar moet meegenieten van hun gesmoor; aan mensen die een klacht indienen omdat hun buurvrouw haar tuin laat verwilderen; aan mensen met bladblazers, het meest hatelijke machien ooit; aan arbeiders die hun blikken Jupiler door het venster van hun camionette gooien omdat hun baas niet mag zien dat ze aan de alcohol zitten; aan wielertoeristen die hun energiedrankjes de lucht in knallen. Dat zijn kleine dingen die niet hoeven en die je er toch niet uitgehamerd krijgt. Dan denk ik: dat is manifeste onwil! En dan word ik kwaad.”
Dirk Draulans
Is het bij eenzaamheid niet een beetje “je oogst wat je zaait”? Hangt het er ook vooral niet vanaf hoe goed je met jezelf kan leven?
Ge gaat het niet graag horen, maar sommige mensen voelen zich ook graag slachtoffer van iets of iemand, al was het maar van hun eigen onzin, en dat is niet de meest aanbevolen manier om aandacht te krijgen…
Ik ben nu al een tiental jaar alleenstaand, maar eenzaam voel ik mij heel zelden. Ik heb altijd al heel goed alleen kunnen zijn en was het ook graag.
Hoe dat komt weet ik niet precies, maar ik denk dat een creatieve geest wel altijd behoefte heeft om alleen bezig te zijn. Ik entertain mezelf, geloof ik, en heb ook altijd tijd te kort om te doen wat ik graag doe. En net als Dirk Draulans erger ik mij ook constant aan mensen. Teveel eigenlijk, vandaar ook mijn vermijdgedrag.
Ben ik dan geen sociaal wezen? Toch wel, maar met vooral oog voor wat mooi en positief is, en een grondige hekel aan domheid en schone schijn. Mag het even?
