Vorige donderdag was een offday, Geachte Lezers, Beste Vrienden. Het overkomt me eens om de twee weken, meestal nadat ik iets belangrijks heb afgewerkt, zoals een groot stuk voor Knack. Ik voel gewoonlijk ’s morgens al dat het weer van dat is. Ik heb geleerd me er bij neer te leggen, er is toch geen lievemoederen aan, ik ben dan niet in staat om iets nuttigs te doen. Op dagen dat ik móét werken heb ik zelden een offday.
Maar een offday betekent niet noodzakelijk dat er niets gebeurt. Ik ben rustig gaan fietsen en nam mijn tijd in de natuur, niet bezorgd om het feit dat er regen in de lucht hing. Ik moest ook niet dringend thuis zijn om iets belangrijks te doen.

Ik zag een havik paraderen tegen de wolken, en drie sierlijke dwergmeeuwtjes jagen boven een plas. Vlak voor ik thuis kwam deed ik de waarneming van de dag, van de week zelfs, die me volledig verzoende met het offdaygevoel. In een bosje aan de boerderij van mijn buurvrouw zat een NACHTEGAAL te zingen.

Een nachtegaal horen geeft me altijd een warm gevoel.

In mijn jonge jaren hoorde ik in de lente tijdens bijna elke fietstocht nachtegalen zingen. Ik schreef ze zelfs niet altijd op, ze hoorden bij het landschap als Romeo bij Juliet of Naya bij August.

Maar het nachtegalenbestand is in ons land (en elders) zwaar gecrasht. De populatie is nog maar een fractie van wat ze vroeger moet zijn geweest. Over de oorzaken heerst niet veel duidelijkheid, maar het zal wel een amalgaam van factoren zijn: minder insecten, minder lichtjes vochtige bosjes voor het broeden, meer problemen op de trek over en weer naar Afrika.

Het enige voordeel van het feit dat de nachtegaal zeldzaam is geworden, is dat je extra blij bent als je er nog eens eentje hoort.

Hopelijk is hij hier geen kortstondige passant. Gisteren hoorde ik hem ook, maar precies al wat minder uitbundig. Deze ochtend daarentegen zat hij uit volle borst te zingen, weer of geen weer.

Langs de vogelkijkwand aan het natuurgebied Doelpolder Noord zag ik een verbazingwekkend natuurverschijnsel dat er twee dagen eerder nog helemaal niet was. Over een afstand van een vijftigtal meter waren er op de zonkant van de dijk vele honderden spinnenwebben gebouwd, soms vlak tegen elkaar. Als je daar als insect belandde had je weinig kans om te overleven. Het moet ook een intense competitie zijn om daar als spin voldoende voedsel te vergaren. Het leek eerder een loterij: waar valt het insectenballetje?

De webben hadden een speciale structuur: een uitgebreide dichtgeweven mat met onderaan een soort trechter en bovenaan losse draden die als val leken te fungeren. Ik mailde enkele foto’s naar spinnenkenner Koen Van Keer van de spinnenvereniging Arabel, die binnen de minuut antwoordde: het waren zo goed als zeker webben van jonge doolhofspinnen die actief waren geworden na de winter en zich verspreid hadden om elk hun web te bouwen. Er zullen er ongetwijfeld een massa zijn die het niet lang gaan uitzingen – zo gaat dat met een overmaat aan jonge dieren in de natuur.

De spinnetjes worden pas in de zomer volwassen. Dan krijgen ze een herkenbaar visgraatpatroon op hun rug. Er wordt dan ook gepaard. Een vrouwtje zet later een honderdtal eitjes af in een speciale cocon. De piepjonge spinnetjes komen al snel uit hun ei, maar ze blijven de hele winter in de cocon zitten. Als het in de lente warmer wordt, breken ze uit en wagen ze zich in de wijde wereld, waar ze meteen een web bouwen. Daarom kunnen er zulke grote concentraties van webben ontstaan.

De kans is trouwens reëel dat u het verschijnsel zelf al gezien hebt, want de soort kan héél algemeen zijn. Als u in uw tuin grote concentraties matjesachtige webben ziet, bijvoorbeeld boven op een lage haag, gaat het hoogstwaarschijnlijk om gewone doolhofspinnen.

De naam van de spin refereert naar haar speciale web. De trechter fungeert als schuilplaats voor de spin zelf. Hij is open van onder, zodat de spin kan ontsnappen als ze in gevaar is. Je moet aan alles denken als je succesvol wil zijn.

Het beeld van een concentratie doolhofspinwebben in een tuin komt uit de beeldbank van spinnenvereniging Arabel.

Dirk Draulans

Bron: Facebook