Al meer dan een maand heb ik hem niet meer kunnen knuffelen, en al meer dan een maand mis ik dat enorm!
Gelukkig houden zijn ouders mij op de hoogte van elke verandering, gebeurtenis en toestand.
Reinaert heeft ondertussen leren fruit, groenten en vlees eten, en het smaakt hem, en hij heeft zijn eerste twee tandjes gekregen. Het is een held en mijn coolste schat!
Ik vind onhandig een heel vertederend woord, veel gevoeliger en veelzijdiger dan handig. De onhandige zal ons blijven verrassen terwijl we het van de handige na één keer wel gezien en geweten hebben.
Ik ben een onhandige schrijver, al gebruik ik beiden handen om dit te schrijven, dus helemaal onhandig kan wat ik schrijf niet zijn, noch letterlijk, noch figuurlijk. En imperfectie heeft tenslotte ook zijn, of is het haar (?), charme. Je stijl is en blijft tenslotte altijd persoonlijk en kan je door niemand opgelegd krijgen.
Mijn moeder zei altijd dat ik twee linker handen had, maar wat zou daar nu mis mee kunnen zijn? Uiteindelijk is wel gebleken dat ik zowel links als rechtshandig heel handig kan zijn, en dat komt door een gebroken linkse arm in het eerste leerjaar, want ja, ik was linkshandig.
Al vlug ben ik overgeschakeld op rechts en wat ik in die tijd rechts geleerd heb kan ik nu nog altijd, de rest doe ik links. Mijn hersenen hebben zich dus heel snel aangepast, of het zou misschien ook kunnen dat ze er eerder een warboel van gemaakt hebben, want ik kan heel moeilijk rechts en links uit elkaar houden. Vraag mij dus nooit de weg!
In elk geval mijn voeten zou ik misschien kunnen missen, maar mijn handen niet, want daarmee doe ik gouden zaken, al dan niet onhandig. Mijn hersenen die heb ik verder niet nodig, want ik ga toch nooit weg!
Om niet besmet te geraken met het coronavirus moeten we momenteel heel vaak onze handen wassen. In de zorgsector zijn er ook helpende handen tekort en worden er ook vrijwillige handen gevraagd om hier en daar bij te springen. Handen zijn dus een heel kostbaar bezit en handig of niet, er is altijd wel iets waarvoor ze nuttig zijn.
Ik moet nu plotseling denken aan een oud liedje vanuit mijn jeugd, dat nu zeker heel toepasselijk is!
Tijdens deze coronacrisis hebben mensen, als ze dat zelf willen inzien, nu meer tijd om te leven en hun goesting te doen, ondanks de beperkende maatregelen die er zijn.
Vrijheid zit in het hoofd, dat wist ook Nelson Mandela al, en in onze bewegingsvrijheid beperkt, kunnen we ons dezer dagen toch vrijer voelen om te doen wat we willen, en wat we al lang eens van plan waren te doen.
De zon schijnt, het is tweeëntwintig graden buiten, en de lente springt als het ware uit al haar knoppen. De natuur is op haar mooist nu met al dat jonge, bloeiende leven, in vrolijke en tedere kleuren.
De narcissen, de bonte tulpen, de fruitbomen met hun trouwjurken aan, de pissebloemen die de weiden innemen, de bomen die blaadjes krijgen, de eerste groenten die mogen geplant worden. De natuur ontploft!
Dat uitbundige gevoel wil een mens kunnen delen, en dat kan ook, ondanks dat we met zijn allen niet langer de wijde wereld mogen intrekken, want er is altijd iemand die bereikbaar is, en aan wie je dat blije, heerlijke gevoel kan doorgeven, al was het maar in een geschreven woord.
Bij mij stromen de woorden bij zo’n stralend weer los uit de pen, of moet ik zeggen uit het toetsenbord, en ik geloof als ik daar niet zou kunnen op tokkelen, het kot te klein zou zijn!
Ieder van ons heeft zo’n uitlaatklep, al was het maar eens heel hard gaan schreeuwen van op je balkon, of in je tuin. Of meezingen met Moustaki en het leven omarmen zoals het is. Ondanks corona, ja zelfs met corona…
We leven nu, en nu is het enige wat we hebben!
HOOP
Gooi
Jullie hoop
Op een hoop
Zodat we
Allemaal?
En mettertijd?
Een mooie
En hoge
Hoop krijgen.
Micheline Baetens – 05.04.2020
(Met dank aan corona voor de inspiratie)
Bonsoir les ami(e)s, chanson dédiée à notre ministre fédérale de la santé Maggie De Block (Belgique). Bonne écoute. Petite info pour précision, la musique est celle de Renaud " Miss Maggy " qu'il avait écrit pour Margaret Thatcher.
Geplaatst door Ronny Friz-Marshall op Donderdag 26 maart 2020
Dagelijks wordt de vraag gesteld wie zou moeten vergoed worden voor verlies bij deze crisis.
Wel ik vind IEDEREEN. Want op een of andere manier zijn we allemaal slachtoffer van het feit dat onze politici geen prioriteit gemaakt hebben van gezondheidszorg.
Denk maar aan het onderbetaald zorgpersoneel de diverse wachtlijsten, en het nepstatuut van sommige mensen, om nog maar te zwijgen van niet genoeg investeren in preventie en een vaccin voor dit virus.
Dus laat ons er dit jaar maar eens voor zorgen dat iedere burger vergoed wordt voor de opgelopen schade en wij wat meer krijgen en politici wat minder.
Want wie zijn gat verbrand moet immers op de blaren zitten!
Een mens mag dromen hé…
‘Alles wordt totaal anders’: futuroloog Yuval Noah Harari schetst de wereld na de coronacrisis
Yuval Noah Harari: ‘Tijdelijke maatregelen als verregaande bewaking hebben de vervelende gewoonte om ook van kracht te blijven als de noodtoestand voorbij is.’
Apps worden in tijden van pandemieën beste vrienden met de overheid. Ze geven door waar we zijn geweest, met wie we in contact zijn gekomen, maar ook waar we woedend over worden, of vrolijk. Dreigt daar geen misbruik? Yuval Noah Harari (44), bekend van Sapiens en 21 lessen voor de 21ste eeuw, over de valse keuze tussen privacy en gezondheid.
De Morgen – Yuval Noah Harari – 29 maart 2020
De mensheid maakt een wereldwijde crisis door. Misschien wel de grootste crisis van deze generatie. De knopen die mensen en regeringen de volgende weken moeten doorhakken, bepalen wellicht hoe de wereld er de komende jaren zal uitzien. Niet alleen onze gezondheidszorg, maar ook de economie, de politiek en onze cultuur. We moeten snel en vastberaden handelen. We moeten tegelijk oog hebben voor de gevolgen van onze daden op lange termijn. Als we tussen alternatieven kunnen kiezen, moeten we ons afvragen hoe we niet alleen de onmiddellijke dreiging het hoofd kunnen bieden, maar ook in welke wereld we zullen leven zodra de storm is gaan liggen. Ja, de storm zal overwaaien en de mensheid zal hem overleven. De meesten van ons zullen nog in leven zijn, maar we zullen in een compleet andere wereld leven.
Veel noodmaatregelen op korte termijn zullen een deel van ons leven gaan uitmaken. Dat is nu eenmaal eigen aan noodgevallen: ze versnellen historische veranderingen. Problemen waarover men anders jaren beraadslaagt, worden nu in een paar uur opgelost. Jonge en zelfs gevaarlijke technologieën worden snel toegepast, omdat het gevaarlijker is om niets te doen. Volledige landen zijn proefkonijnen in sociale experimenten op grote schaal. Wat gebeurt er als iedereen thuis werkt en alleen vanaf een afstand communiceert? Wat gebeurt er als scholen en universiteiten online gaan? In normale tijden zouden regeringen, bedrijven en schooldirecties nooit willen overgaan tot zulke experimenten. Maar dit zijn geen normale tijden.
In deze crisistijden worden we geconfronteerd met twee bijzonder belangrijke keuzemogelijkheden. De eerste is die tussen totalitaire controle en burgers die zelf verantwoordelijkheid dragen. De tweede is die tussen nationalistische isolatie en wereldwijde solidariteit.
Onderhuids toezicht
Om de pandemie een halt toe te roepen, moeten hele bevolkingsgroepen zich aan strikte richtlijnen houden. Er zijn grosso modo twee manieren om dat voor elkaar te krijgen. Ofwel gaat de overheid de bevolking monitoren en straft ze de mensen die de regels overtreden. Ofwel verstrekt ze wetenschappelijke feiten, waardoor de inwoners de autoriteiten kunnen vertrouwen en kunnen doen wat moet.
Voor de eerste keer in de geschiedenis van de mensheid is er technologie beschikbaar die het mogelijk maakt om iedereen op elk moment van de dag in de gaten te houden. Vijftig jaar geleden was de KGB niet in staat om 240 miljoen Sovjetburgers dag en nacht te bespioneren, en ze kon evenmin alle vergaarde informatie efficiënt verwerken. Ze moest vertrouwen op haar agenten en analisten, maar ze kon niet elke burger van de Sovjet-Unie laten volgen. Vandaag kunnen regeringen zich verlaten op alomtegenwoordige camera’s en sensoren en op krachtige algoritmes in plaats van op spionnen van vlees en bloed.
In hun strijd tegen de coronapandemie hebben verscheidene overheden al nieuwe bewakingstechnieken toegepast. Het bekendste voorbeeld is China. De Chinese autoriteiten controleerden de smartphones van de inwoners, maakten gebruik van honderden miljoenen camera’s die gezichten kunnen herkennen en verplichtten burgers om hun lichaamstemperatuur en medische toestand na te gaan en te rapporteren. Zo kon de overheid niet alleen snel individuen identificeren die ervan verdacht werden drager van het coronavirus te zijn, ze kon ook hun bewegingen nagaan en iedereen opsporen met wie ze contact hadden gehad. En een resem apps waarschuwde burgers als ze in de buurt van besmette patiënten kwamen.
Die technologieën worden niet alleen in Azië gebruikt. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu gaf de Israëlische veiligheidsdienst onlangs de toestemming om coronapatiënten op te sporen met bewakingstechnologie die ook wordt gebruikt in de strijd tegen het terrorisme. Toen de bevoegde parlementaire subcommissie weigerde die maatregel te bekrachtigen, duwde Netanyahu ze erdoor met een nooddecreet.
Je zou kunnen argumenteren dat dat niets nieuws is. De voorbije jaren hebben overheden en bedrijven steeds verfijndere technologieën aangewend om mensen te volgen, te controleren en te manipuleren. Maar als we niet oppassen, zou de corona-epidemie een belangrijk keerpunt kunnen zijn. Niet alleen omdat de grootschalige ontplooiing van bewakingsapparatuur in landen die dat tot dusver verworpen hebben, het nieuwe normaal zou kunnen worden, maar des te meer omdat het wijst op een spectaculaire overgang van uiterlijke naar onderhuidse bewaking.
Tot nog toe wilde de regering weten waar je op klikte als je iets aanraakte op het scherm van je smartphone. In coronatijden verandert de focus: nu wil de regering de temperatuur van je vinger weten, en je bloeddruk.
Pudding in tijden van nood
Eén van de problemen die opduiken als we willen weten hoe het met die bewaking is gesteld, is dat niemand precies weet hoe we bewaakt worden, en wat ons de komende jaren te wachten staat. De bewakingstechnologie evolueert razendsnel en wat tien jaar geleden sciencefiction leek, is vandaag al achterhaald. Stel je bijvoorbeeld eens een hypothetische regering voor die van elke burger eist dat hij een biometrische armband draagt die 24 uur per dag de lichaamstemperatuur en hartslag registreert. Al die gegevens worden verzameld en geanalyseerd door algoritmes van de overheid. De algoritmes zullen sneller dan jijzelf weten dat je ziek bent, en ze zullen ook weten waar je bent geweest en wie je hebt ontmoet. De keten van mogelijk besmette personen kan op die manier drastisch ingekort worden, of zelfs afgebroken. Zo’n systeem zou de epidemie in enkele dagen tijd kunnen doen stoppen. Klinkt fantastisch, niet?
De keerzijde is natuurlijk dat je zo een nieuw, angstaanjagend bewakingssysteem legitimeert. Als jij bijvoorbeeld weet dat ik op een link van Fox News heb geklikt in plaats van op een link van CNN, kun je iets te weten komen over mijn politieke standpunten en misschien zelfs over mijn persoonlijkheid. Maar als je kunt controleren hoe mijn lichaamstemperatuur, bloeddruk en hartslag reageren als ik naar die videoclip kijk, weet je ook wat mij doet lachen of huilen, en wat me echt woedend maakt.
Het is uitermate belangrijk om in het achterhoofd te houden dat woede, blijdschap, verveling en liefde biologische verschijnselen zijn, net zoals koorts en een hoestbui.
Dezelfde technologie die een hoest kan opsporen, kan ook een schaterlach identificeren. Als bedrijven en regeringen massaal onze biometrische data verzamelen, zullen ze ons veel beter leren kennen dan wij onszelf kennen. Ze zullen niet alleen onze gevoelens correct kunnen voorspellen, maar ze ook kunnen manipuleren en ons alles aansmeren wat ze maar willen – of het nu een product of een politicus is. Biometrische controle zou de hackingpraktijken van Cambridge Analytica er als relicten uit de steentijd doen uitzien. Beeld je eens Noord-Korea anno 2030 in, waar elke burger 24 uur per dag een biometrische armband moet dragen. Als je naar een toespraak van de Grote Leider luistert en de armband pikt signalen op die op boosheid wijzen, is het afgelopen met jou.
Je zou natuurlijk kunnen pleiten voor biometrische bewaking als een tijdelijke maatregel voor een noodtoestand. Zodra het niet meer nodig is, schaf je ze weer af. Maar tijdelijke maatregelen hebben de vervelende gewoonte om ook van kracht te blijven als de noodtoestand voorbij is, vooral omdat er altijd een nieuwe noodsituatie aan de horizon opdoemt. Mijn vaderland Israël, bijvoorbeeld, kondigde de noodtoestand af tijdens de onafhankelijkheidsoorlog van 1948. Die rechtvaardigde een hele resem tijdelijke maatregelen, zoals censuur van de pers, de confiscatie van grond en speciale richtlijnen over hoe je pudding moet maken (echt waar!). De onafhankelijkheidsoorlog is al lang afgelopen, maar Israël heeft de noodtoestand nooit opgeheven en de meeste tijdelijke maatregelen uit 1948 zijn nog altijd van kracht (het puddingnooddecreet werd wel afgevoerd, in 2011).
Zelfs wanneer het aantal besmettingen met het coronavirus tot nul is herleid, zullen sommige overheden argumenteren dat ze de biometrische bewakingssystemen willen behouden omdat ze een tweede golf van het coronavirus vrezen, of omdat er een nieuwe ebolastam is opgedoken in Afrika, of omdat… Enfin, je begrijpt wat ik bedoel. De voorbije jaren woedde er een hevig debat over onze privacy. De coronacrisis zou weleens een keerpunt kunnen zijn, want als mensen moeten kiezen tussen hun privacy en hun gezondheid, zullen ze doorgaans voor hun gezondheid kiezen.
De zeeppolitie
Mensen vragen om te kiezen tussen hun privacy en hun gezondheid: dat is eigenlijk de kern van het probleem, want het is een valse keuze. We kunnen en moeten genieten van zowel privacy als van een goede gezondheid. We kunnen ervoor kiezen om onze gezondheid te beschermen en de epidemie te stoppen door burgers meer macht te geven in plaats van totalitaire regimes te installeren.
De afgelopen weken werden de succesvolste pogingen om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan ondergenomen door Zuid-Korea, Taiwan en Singapore. Die landen hebben weliswaar gebruikgemaakt van opsporingstechnieken, maar ze hebben nog meer vertrouwd op uitgebreide testen, op eerlijke rapportage en op de bereidwillige medewerking van een goed geïnformeerde bevolking.
Een gecentraliseerde controle en zware straffen zijn niet de enige manier om mensen richtlijnen te doen respecteren voor hun eigen bestwil. Als je ze de wetenschappelijke feiten meedeelt en als ze erop kunnen vertrouwen dat de autoriteiten die zullen geven, kunnen inwoners zelf doen wat moet, zonder dat Big Brother over hun schouders meekijkt. Een gemotiveerde en goed geïnformeerde bevolking is veel machtiger en efficiënter dan een gecontroleerde, onwetende bevolking.
Neem nu bijvoorbeeld het handen wassen met zeep. Dat was een van de grootste stappen voorwaarts in de geschiedenis van de menselijke hygiëne. Die simpele handeling redt elk jaar miljoenen levens. We vinden dat nu vanzelfsprekend, maar pas in de 19de eeuw ontdekten wetenschappers hoe belangrijk het is om je handen met zeep te wassen. Daarvóór voerden dokters en verpleegsters de ene operatie na de andere uit zonder hun handen te wassen. Nu doen miljarden mensen dat dagelijks, niet omdat ze bang zijn van de zeeppolitie, maar omdat ze het nut ervan inzien. Ik was mijn handen met zeep omdat ik over virussen en bacteriën heb gehoord, omdat ik begrijp dat die kleine organismen ziekten veroorzaken, en omdat ik weet dat ik ze met zeep kan verwijderen.
Als je zo’n meegaandheid en medewerking wilt bereiken, heb je vertrouwen nodig.
Mensen moeten de wetenschap, de overheid en de media kunnen vertrouwen. De afgelopen paar jaar hebben politici moedwillig het vertrouwen in de wetenschap, de autoriteiten en de media ondermijnd. Nu zijn diezelfde politici geneigd de weg naar een autoritair systeem in te slaan, met het argument dat je er niet op kunt vertrouwen dat de massa de juiste dingen zal doen.
In normale omstandigheden kan vertrouwen dat jarenlang is ondermijnd, niet een-twee-drie hersteld worden. Maar het zijn geen normale tijden. In een crisis kunnen ook de geesten snel rijpen. Je kunt jarenlang ruzie hebben met je familie, maar wanneer zich een noodgeval voordoet, ontdek je plots een verborgen reservoir van vertrouwen en vriendschap, en help je elkaar zo snel mogelijk. In plaats van een controlerend regime te installeren, is het nog niet te laat om het vertrouwen van de mensen in de wetenschap, de overheid en de media te herstellen. We moeten zeker ook gebruikmaken van nieuwe technologieën, maar die moeten de burgers meer macht geven. Ik heb er niets op tegen dat mijn lichaamstemperatuur en bloeddruk worden gecontroleerd, maar die gegevens mogen niet gebruikt worden om een oppermachtige regering te creëren. Die gegevens moeten me in staat stellen beter geïnformeerd persoonlijke keuzes te maken, en ook om de regering verantwoordelijk te houden voor haar beslissingen.
Als ik mijn eigen medische toestand 24 uur per dag zou kunnen screenen, zou ik zelf niet alleen weten of ik een gezondheidsrisico ben geworden voor andere mensen, maar ook welke gewoonten een effect hebben op mijn gezondheid. En als ik toegang heb tot betrouwbare statistieken over de verspreiding van het coronavirus en die gegevens zelf mag analyseren, zou ik kunnen beoordelen of de regering mij de waarheid vertelt en of ze het juiste beleid voert om de epidemie te bestrijden. Als mensen het over controle en bewaking hebben, moeten ze er rekening mee houden dat dezelfde technologie niet alleen door overheden gebruikt kan worden om individuen in de gaten te houden, maar ook door particulieren die overheden willen controleren.
De coronacrisis is in die zin een belangrijke toets voor het burgerschap. De komende dagen zou ieder van ons ervoor moeten kiezen om de wetenschappelijke data en gezondheidsexperts te vertrouwen boven ongefundeerde samenzweringstheorieën en politici die alleen het eigenbelang voor ogen hebben. Als we er niet in slagen de juiste keuze te maken, zou het weleens kunnen dat we onze kostbaarste vrijheden afstaan, in de overtuiging dat dat de enige manier is om onze gezondheid te garanderen.
Mondiaal plan nodig
De tweede belangrijke keuze waar we voor staan, is die tussen nationalistische isolatie en wereldwijde solidariteit. Zowel de epidemie als de daaruit voortvloeiende economische crisis zijn wereldomvattende problemen. Ze kunnen alleen efficiënt opgelost worden door wereldwijd samen te werken.
Als we het coronavirus willen verslaan, moeten we eerst en vooral alle informatie met elkaar delen. Dat is het grote voordeel dat mensen op virussen hebben. Een coronavirus in China kan geen tips met een soortgenoot in het Westen uitwisselen over hoe ze mensen zullen besmetten. Maar China kan met het Westen wel veel waardevolle lessen over het virus delen en tips geven voor de bestrijding ervan. Wat een Italiaanse dokter ’s ochtends vroeg in Milaan heeft ontdekt, kan ’s avonds al levens redden in Teheran. Als de Britse regering niet kan kiezen tussen verschillende maatregelen, kan het advies krijgen van de Koreaanse overheid, die een maand geleden al met zulke dilemma’s werd geconfronteerd. Maar dan moeten we wel wereldwijd willen samenwerken en elkaar vertrouwen.
Landen moeten bereid zijn om informatie uit te wisselen en mogen zich niet te goed voelen om advies in te winnen, en ze moeten in staat zijn om de gegevens en de inzichten die ze krijgen ook te vertrouwen. We moeten ook een wereldwijde inspanning leveren om medische apparatuur en materiaal te vervaardigen en te verdelen, en dan in het bijzonder testkits en beademingstoestellen. Elk land probeert dat nu zelf te doen of probeert zoveel mogelijk materiaal te pakken te krijgen, maar in plaats daarvan zou een wereldwijd gecoördineerde inspanning de productie enorm kunnen versnellen en ervoor zorgen dat levensreddende toestellen eerlijker verdeeld worden. Net zoals landen in oorlogstijd strategische industrieën nationaliseren, lijkt het aangewezen om cruciale productielijnen te reserveren voor de oorlog van de mensheid tegen het coronavirus. Een rijk land dat weinig zieken telt, moet bereid zijn kostbare apparatuur te verschepen naar armere landen die veel zwaarder zijn getroffen, in de wetenschap dat andere landen te hulp zullen schieten als het zelf alsnog in de problemen raakt.
Eenzelfde wereldwijde inspanning is denkbaar als het over medisch personeel gaat. Landen met weinig coronagevallen kunnen artsen en verplegers uitsturen naar de zwaarst getroffen regio’s in de wereld, waar ze niet alleen het meest nodig zijn, maar waar ze ook kostbare ervaring kunnen opdoen. Als het zwaartepunt van de epidemie verschuift, kan de hulp de andere richting uitgaan.
Wereldwijde samenwerking is ook van levensbelang op economisch vlak. Gezien het mondiale karakter van de economie en de productieketens zou het coronavirus chaos en een steeds erger wordende crisis kunnen uitlokken als elke regering handelt zonder rekening te houden met andere landen. We hebben nood aan een globaal actieplan, en snel ook.
Een ander pijnpunt is een wereldwijd akkoord over het vrij verkeer van mensen. Als internationaal reisverkeer maandenlang onmogelijk is, kan dat voor enorme moeilijkheden zorgen en de strijd tegen het coronavirus belemmeren. Landen moeten samenwerken zodat minstens de essentiële reizen weer toegelaten zijn voor wetenschappers, dokters, journalisten, politici en zakenlui. Dat kan door een globaal akkoord af te sluiten waarin wordt afgesproken dat het thuisland de reizigers vóór het vertrek grondig test. Als je de zekerheid hebt dat alleen zorgvuldig geteste reizigers op het vliegtuig kunnen stappen, zul je sneller geneigd zijn die in jouw land binnen te laten.
Jammer genoeg is dat allemaal nog niet aan de orde in de meeste landen. De internationale gemeenschap lijkt wel verlamd door de coronacrisis: alle volwassenen lijken het pand verlaten te hebben. Je zou verwachten dat de wereldleiders weken geleden al bijeengekomen waren om een actieplan op te stellen. Pas vorige week zijn de leiders van de G7 erin geslaagd een videoconferentie te organiseren, maar die heeft nergens toe geleid.
Tijdens vorige wereldomspannende crisissen, zoals de financiële crisis van 2008 of de ebola-epidemie van 2014, hebben de VS een leidende rol gespeeld. Maar de huidige machthebbers hebben die rol nu van zich afgeschoven. Het is meer dan duidelijk geworden dat ze veel meer begaan zijn met het aanzien van de VS dan met de toekomst van de mensheid.
De Amerikaanse regering heeft zelfs haar naaste bondgenoten in de steek gelaten. Toen ze alle reizen vanuit de Europese Unie verbood, heeft ze de EU daar niet vooraf van op de hoogte gebracht, laat staan dat ze de Unie heeft geraadpleegd over die drastische maatregel. Ze schoffeerde intussen Duitsland door een Duitse farmareus naar verluidt 1 miljard dollar te bieden op de rechten voor een nieuw Covid-19-vaccin. En als ze nu het geweer van schouder verandert en een wereldwijd actieplan voorstelt, zullen weinig landen geneigd zijn een leider te volgen die nooit de verantwoordelijkheid neemt, nooit fouten toegeeft, alle pluimen op zijn hoed steekt en de schuld op de anderen afschuift.
Als het vacuüm dat de VS hebben achtergelaten niet door andere landen wordt opgevuld, zal het niet alleen veel moeilijker zijn om de corona-epidemie een halt toe te roepen, maar zullen de internationale relaties nog jarenlang vergiftigd blijven. Nochtans is elke crisis een opportuniteit. We moeten blijven hopen dat deze epidemie de mensheid doet beseffen dat de wereldwijde verdeeldheid een acuut gevaar inhoudt.
De mensheid moet een keuze maken. Kiezen we voor de weg van de tweedracht, of gaan we het pad van de wereldwijde solidariteit op? In het eerste geval zal de crisis niet alleen langer duren, maar wellicht tot nog grotere catastrofes leiden. Als we voor globale solidariteit kiezen, zal dat niet alleen een overwinning op het coronavirus zijn, maar op alle toekomstige epidemieën en crises die de mensheid in de 21ste eeuw kunnen belagen.
Yuval Noah Harari
© Financial Times / Yuval Noah Harari 2020
Reinaert heeft vandaag mijn favoriete biotoop in Overijse ontdekt: De IJsebroeken.
Samen met zijn papa genoot hij van het zonnetje in ons mooi natuurgebied waar nu alles weer stilaan tot leven komt.
Een plek (De IJsebroeken)
Ieder mens
heeft een plek nodig
waar je alleen kan zijn
in voor- en tegenspoed.
Een plek,
waar het water
zuiver is
en de rust
intenser.
Een plek,
waaruit de natuur
nieuw leven put
en waar schoonheid
magisch wordt.
Een plek,
waar het gras
hoger is
en de wortels
sterker en dieper.
Een plek,
waar dag en nacht,
fauna en flora
veilig is,
voor nu en later.
Een plek,
waar dat ongrijpbare gevoel
dat men ziel noemt,
naar antwoorden zoekt
en telkens opnieuw
een andere waarheid vindt.
Micheline Baetens – 12.10.2019
Door de coronacrisis weten we nu ook wie of wat we het ergste missen, en zo weten we ook meteen wie of wat het belangrijkste is in ons leven.
Voor mij is dat mijn familie, mijn zoon mijn schoondochter en met grote voorsprong mijn kleinzoon, Reinaert.
Pas zes maanden oud, verandert hij nu elke dag en ook elke dag zijn er nieuwe dingen die hij ontdekt en ons daarmee verrast en blij maakt.
Gelukkig zijn de foto’s, de videdo’s en ook het videochatten om dat enigszins nog van zo dichtbij mogelijk te mogen meemaken.
Ik mis dat ventje heel hard, de aanraking, de knuffels, de lichtjes in zijn ogen, zijn eeuwige lach… FOEI CORONA!!!
Laat ons hopen dat we onze geliefden weer vlug een dikke zoen en een warme knuffel mogen geven. Ik kijk er naar uit!
Bioloog Dirk Draulans: “Mensen schrikken niet van COVID-19, maar wat als corona en ebola één virus vormen?”
Fluit de natuur de mensheid terug met het nieuwe coronavirus? Met andere woorden: Zorgt de overbevolking ervoor dat we dichter bij of in de natuur gaan leven en meer in contact komen met wilde dieren die broeihaarden vormen voor besmettingen? Bioloog Dirk Draulans wikt en weegt. Hij houdt een pleidooi om in harmonie te leven, maar denkt niet dat de COVID-19-crisis daarvoor zal zorgen. Draulans over vleermuizen en genetische herschikkingen bij virussen.
We zijn op onze planeet met ruim 7 miljard mensen. We gaan op plekken wonen waar mensen nooit geleefd hebben en komen meer en meer in contact met dieren en hun ziekteverwekkers in die gebieden. De wisselwerking tussen mensen en dieren verandert. Vleermuizen lagen ook aan de basis van de verspreiding van COVID-19. Bioloog Dirk Draulans ziet de natuur de mensheid niet echt terugfluiten.
Onderschat vleermuizen niet. Die zijn met miljarden en zitten vol virussen.
“De natuur doet zijn ding, maar wij dringen ons op en ontwrichten een heleboel systemen. Komt daar bovenop de globalisering waardoor jij en ik de wereld rond kunnen (vliegen)”, vertelt Draulans in “De afspraak” op Canvas. Volgens hem moeten we vleermuizen niet onderschatten.
“Er zijn 1.300 soorten vleermuizen, dat is ongeveer 1/5 van het aantal zoogdieren. Dat gaat over miljarden dieren die vol virussen zitten”, legt hij uit. Voor vleermuizen zijn die virussen geen bedreiging. “Die dieren hebben een hoge tolerantie, soms gaan ze in een soort van wapenwedloop met een virus: Een virus wordt krachtig, de vleermuis vindt daar een weerstand tegen, het virus wordt weer krachtiger, de weerstand van de vleermuis wordt weer beter, enz. Als het virus dan een sprong maakt naar een andere gastheer die de weerstand niét heeft, dan zit je ongelooflijk in de problemen. Dat gebeurde met ebola bijvoorbeeld.”
“Vele reacties in een lichaam zijn het gevolg van de weerstand die in overdrive gaat. Vleermuizen leggen in eerste instantie hun weerstand stiller. Ze gaan niet zo in overdrive. Dat is ook de reden waarom vleermuizen relatief oud worden. Als vleermuizen moeten reageren, reageren ze efficiënt. Er zitten honderen coronavirussen in vleermuizen te wachten, eentje is potentieel gevaarlijk. Maar panikeer nu niet als je een vleermuis ziet”, duidt Draulans.
Daarin treedt viroloog Marc Van Ranst hem bij. “Geen enkel virus wil de gastheer doden, dat is dom. Succesvolle virussen zijn oude virussen die geleerd hebben om goed overeen te komen met de gastheer: met niet te veel symptomen, maar wel overdraagbaar.”
Kleine knikjes in de bevolkingsgrafiek
COVID-19 is beperkt dodelijk, in de natuur een geijkte manier om populaties te regelen, ziet Draulans het. “Het virus valt in eerste instantie de ouderen en kwetsbaren aan. Dat is eigenlijk een natuurlijke selectie die we met onze geneeskunde proberen tegen te gaan. Een verdienste van de mensheid”, aldus Draulans. “Ik denk niet dat dit soort virusuitbraken een impact gaat hebben op de wereldbevolking. Zelfs de Spaanse griep, dat zijn kleine knikjes in de bevolkingsgrafiek. Dat herstelt na 10-20 jaar. De overbevolking tegengaan? Dat moeten we zelf doen met minder kinderen.”
Van Ranst schat dat het nieuwe coronavirus 250.000 tot een half miljoen dodelijk slachtoffers zal maken. De gewone griep maakt evenveel doden. Hij noemt COVID-19 “een erge griep”. Door de genomen maatregelen treedt er een vertraging op. Van Ranst: “Dat geeft de geneeskunde een kans. Had China (waar de eerste uitbraak viel, red.) geen maatregelen getroffen dan zouden er méér doden geweest zijn.”
Het ergste virusscenario?
Voorspellingen tonen aan dat de bevolking zal blijven aangroeien, met 11 miljard mensen zouden we zijn in 2100. Draulans hoopt dat de mensheid de natuur op een bepaalde (niet-destructieve) manier in zijn verhaal meeneemt. In harmonie gaan leven. “Het ongebreideld hout kappen in het Amazonewoud moet stoppen en de handel in wilde dieren op markten ook. Dieren zijn de belangrijkste bron van besmetting.”
Wat kan de ergste vrees zijn op vlak van virussen? “Ze hebben de kwalijke gewoonte dat als ze met twee in een gastheer huizen, ze genetisch materiaal gaan herschikken. Als je een cocktail krijgt met de besmettelijkheid van corona en met de dodelijkheid van ebola, dan zitten we met een serieus probleem. Maar dat is evolutionair onvoorspelbaar.”
De huidige crisis zal niet leiden tot gedragsverandering bij mensen of overheden, vreest Draulans. “Het beste middel om Vlaanderen in gang te krijgen tegen de klimaatopwarming? Eens zes weken geen water uit de kraan laten komen in de zomer. Dan zullen de mensen schrikken. Bij COVID-19 schrikken ze niet.” Van Ranst denkt wel dat door dit virus telewerk en afstandsonderwijs ingang zullen vinden. Maar “dramatische grote wijzigingen” verwacht ook hij niet.
Mijn grootmoeder zal nog gelijk hebben: “Het moest terug oorlog zijn, dan zouden de mensen wel weer wat contenter worden.”
En inderdaad tijdens zo’n “oorlog” zoals we die nu beleven heb ik de indruk dat het goede en het lieve in de mens terug naar boven komt. Als ik zie wat er op die paar weken allemaal op poten is gezet, kan ik niet anders dan mijn grootmoeder gelijk geven.
Of is het misschien omdat we wat meer tijd hebben, minder opgejaagd zijn? Of minder afgeleid zijn en enkel met het essentiële bezig zijn: onze gezondheid en ons welzijn, in plaats met onze welvaart en steeds meer en beter willen hebben.
Genoeg eten en drinken in huis, veilig thuis zitten, minder hard werken en presteren, en oplossingen zoeken voor de nieuwe en hopelijk tijdelijke toestand. In elk geval ik vind dat we het met zijn allen niet slecht doen. Zelfs onze politici lijken creatief en behulpzaam.
We beseffen nu ook welke mensen we eigenlijk het meest nodig hebben in onze maatschappij, en dat het niet enkel de bollebozen en allesweters zijn die deze wereld recht houden, maar dat het vooral zij zijn die de handen uit de kunnen mouwen steken om voor ons te zorgen, zelfs in een crisissituatie.
Het zijn de gewone mensen, waartussen we dag in dag uit leven, “het zijn de mensen zoals wij, zoals hij zoals ik, zoals jij” zoals het in het liedje van Zjef Vanuytsel gaat.
Wie zijn ze
als ze jong zijn dan dromen ze van liefde in’t goud
van een wereld die mooi is die nooit werd gebouwd
ze hebben nog hopen idealen en illusies
want ze lezen nog geen krant en ze kennen nog geen ruzies
ze voelen nog geen pijn want de dood is nog ver
hun liefde is nog rein als de zon of een ster
de meisjes dromen van een mooie frisse knaap
zonder kromme benen en poëtische praat
de jongen zijn nog braafjes en ze kunnen nog behagen
want z’hebben nog geen haat en geen wapen leren dragen
wie zijn ze, wie zijn ze
je zult ze wel kennen
wie zijn ze, wie zijn ze
het zijn de mensen zoals wij, zoals hij
zoals ik, zoals jij
maar ze worden dan wat ouder en ze staren zich blind
op hun vrouw, hun atuo, hun enig kind
of z’hebben hun grootste idealen laten varen
want ze gaan nu kapitaal en prestige vergaren
ze voelen nog geen pijn want de drank is besteld
hun liefde is wel koud maar ja die koop je met geld
de vrouwen dromen van een ouder exemplaar
met een testamentje en mooie grijze haar
de mannetjes zijn kalmer maar ze kunnen nog behagen
want z’hebben nu hun centjes, hun naam of hun wagen
wie zijn ze, wie zijn ze
je zult ze wel kennen
wie zijn ze, wie zijn ze
het zijn de mensen zoals wij, zoals hij
zoals ik, zoals jij
en dan zijn ze oud en hun huid is versleten
want er waren zoveel dingen die ze toen zijn vergeten
er zijn nu middelen om hun pijn te verjagen
want z’hebben al veel te veel vrienden begraven
ze voelen zich nu rot want de dood is dichtbij
hun liefde is wel koud maar ja de pret is toch voorbij
de vrouwtjes zijn nu stil en bidden elke dag
en denken aan’t pensioentje en de steen op hun graf
de mannetjes zijn kalmer en denken aan die dagen
en aan hun oude liefjes en hun oude heldendaden
wie zijn ze, wie zijn ze
je zult ze wel kennen
wie zijn ze, wie zijn ze
het zijn de mensen zoals wij, zoals hij
zoals ik, zoals jij
Ik heb het gevoel dat er heel weinig nagedacht en gedacht wordt over en aan onze psychische gezondheid tijdens deze coronacrisis. Bijzaak?
Ik vind van niet, en dat zal zich ook wel na verloop van tijd uitwijzen. Deze toestand mag echt niet te lang duren, want niet iedereen kan even goed met zichzelf leven.
Deze toestand brengt immers naast isolement veel onzekerheid en confrontaties met zich mee.
Ook al is men niet lichamelijk ziek, het algemeen welzijn, en wat zich in het hoofdje afspeelt kan ook serieus verstoord zijn. Misschien moet daar toch ook wat meer bezorgdheid rond komen en zelfs opvang.
Ja, ik weet het, er zijn nu dringender prioriteiten, maar toch mag ook onze geestelijke gezondheid niet uit het oog verloren worden.
Misschien ook daarover eens met elkaar praten, of professionele hulp zoeken als de onzekerheid en de angst te groot wordt en je dagelijkse bezigheden dreigen te boycotten.
We zijn allemaal kwetsbaar zowel lichamelijk als geestelijk, en dat mag gerust getoond worden, want is eerder een teken van moed dan iets waarvoor we ons zouden moeten schamen.
Praten helpt, ook nu!
