Bioloog Dirk Draulans over COVID-19

Bioloog Dirk Draulans: “Mensen schrikken niet van COVID-19, maar wat als corona en ebola één virus vormen?”

Fluit de natuur de mensheid terug met het nieuwe coronavirus? Met andere woorden: Zorgt de overbevolking ervoor dat we dichter bij of in de natuur gaan leven en meer in contact komen met wilde dieren die broeihaarden vormen voor besmettingen? Bioloog Dirk Draulans wikt en weegt. Hij houdt een pleidooi om in harmonie te leven, maar denkt niet dat de COVID-19-crisis daarvoor zal zorgen. Draulans over vleermuizen en genetische herschikkingen bij virussen.

We zijn op onze planeet met ruim 7 miljard mensen. We gaan op plekken wonen waar mensen nooit geleefd hebben en komen meer en meer in contact met dieren en hun ziekteverwekkers in die gebieden. De wisselwerking tussen mensen en dieren verandert. Vleermuizen lagen ook aan de basis van de verspreiding van COVID-19. Bioloog Dirk Draulans ziet de natuur de mensheid niet echt terugfluiten.

Onderschat vleermuizen niet. Die zijn met miljarden en zitten vol virussen.

“De natuur doet zijn ding, maar wij dringen ons op en ontwrichten een heleboel systemen. Komt daar bovenop de globalisering waardoor jij en ik de wereld rond kunnen (vliegen)”, vertelt Draulans in “De afspraak” op Canvas. Volgens hem moeten we vleermuizen niet onderschatten.

“Er zijn 1.300 soorten vleermuizen, dat is ongeveer 1/5 van het aantal zoogdieren. Dat gaat over miljarden dieren die vol virussen zitten”, legt hij uit. Voor vleermuizen zijn die virussen geen bedreiging. “Die dieren hebben een hoge tolerantie, soms gaan ze in een soort van wapenwedloop met een virus: Een virus wordt krachtig, de vleermuis vindt daar een weerstand tegen, het virus wordt weer krachtiger, de weerstand van de vleermuis wordt weer beter, enz. Als het virus dan een sprong maakt naar een andere gastheer die de weerstand niét heeft, dan zit je ongelooflijk in de problemen. Dat gebeurde met ebola bijvoorbeeld.”

“Vele reacties in een lichaam zijn het gevolg van de weerstand die in overdrive gaat. Vleermuizen leggen in eerste instantie hun weerstand stiller. Ze gaan niet zo in overdrive. Dat is ook de reden waarom vleermuizen relatief oud worden. Als vleermuizen moeten reageren, reageren ze efficiënt. Er zitten honderen coronavirussen in vleermuizen te wachten, eentje is potentieel gevaarlijk. Maar panikeer nu niet als je een vleermuis ziet”, duidt Draulans.

Daarin treedt viroloog Marc Van Ranst hem bij. “Geen enkel virus wil de gastheer doden, dat is dom. Succesvolle virussen zijn oude virussen die geleerd hebben om goed overeen te komen met de gastheer: met niet te veel symptomen, maar wel overdraagbaar.”

Kleine knikjes in de bevolkingsgrafiek

COVID-19 is beperkt dodelijk, in de natuur een geijkte manier om populaties te regelen, ziet Draulans het. “Het virus valt in eerste instantie de ouderen en kwetsbaren aan. Dat is eigenlijk een natuurlijke selectie die we met onze geneeskunde proberen tegen te gaan. Een verdienste van de mensheid”, aldus Draulans. “Ik denk niet dat dit soort virusuitbraken een impact gaat hebben op de wereldbevolking. Zelfs de Spaanse griep, dat zijn kleine knikjes in de bevolkingsgrafiek. Dat herstelt na 10-20 jaar. De overbevolking tegengaan? Dat moeten we zelf doen met minder kinderen.”

Van Ranst schat dat het nieuwe coronavirus 250.000 tot een half miljoen dodelijk slachtoffers zal maken. De gewone griep maakt evenveel doden. Hij noemt COVID-19 “een erge griep”. Door de genomen maatregelen treedt er een vertraging op. Van Ranst: “Dat geeft de geneeskunde een kans. Had China (waar de eerste uitbraak viel, red.) geen maatregelen getroffen dan zouden er méér doden geweest zijn.”

Het ergste virusscenario?

Voorspellingen tonen aan dat de bevolking zal blijven aangroeien, met 11 miljard mensen zouden we zijn in 2100. Draulans hoopt dat de mensheid de natuur op een bepaalde (niet-destructieve) manier in zijn verhaal meeneemt. In harmonie gaan leven. “Het ongebreideld hout kappen in het Amazonewoud moet stoppen en de handel in wilde dieren op markten ook. Dieren zijn de belangrijkste bron van besmetting.”

Wat kan de ergste vrees zijn op vlak van virussen? “Ze hebben de kwalijke gewoonte dat als ze met twee in een gastheer huizen, ze genetisch materiaal gaan herschikken. Als je een cocktail krijgt met de besmettelijkheid van corona en met de dodelijkheid van ebola, dan zitten we met een serieus probleem. Maar dat is evolutionair onvoorspelbaar.”

De huidige crisis zal niet leiden tot gedragsverandering bij mensen of overheden, vreest Draulans. “Het beste middel om Vlaanderen in gang te krijgen tegen de klimaatopwarming? Eens zes weken geen water uit de kraan laten komen in de zomer. Dan zullen de mensen schrikken. Bij COVID-19 schrikken ze niet.” Van Ranst denkt wel dat door dit virus telewerk en afstandsonderwijs ingang zullen vinden. Maar “dramatische grote wijzigingen” verwacht ook hij niet.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *